Aktualności

Oszacowano liczebność krytycznie zagrożonych bałtyckich morświnów i ustalono potencjalny rejon ich rozrodu

Populacja morświnów żyjąca w Morzu Bałtyckim została oszacowana na zaledwie ok. 450 osobników, co utwierdza nadaną jej w 2008 roku przez IUCN kategorię krytycznie zagrożonej. Obecną ocenę liczebności oparto na danych z nasłuchu odgłosów echolokacyjnych tych ssaków, zarejestrowanych przez dwa lata podczas prowadzenia projektu SAMBAH.

Ponadto zbadanie zmienności występowania morświnów w obrębie Bałtyku pozwoliło na zidentyfikowanie obszarów, gdzie zwierzęta te gromadzą się w różnych porach roku, a szczególnie gdzie najliczniej przebywają latem, gdyż jak można przypuszczać, celem tych koncentracji jest rozród, który u tego gatunku przypada na okres od czerwca do sierpnia.

Morświny orientują się w przestrzeni za pomocą echolokacji, wykorzystując, podobnie jak nietoperze, dźwięki o wysokiej częstotliwości. Bazując na nagraniach uzyskanych w ciągu dwóch lat i tyle samo trwających analizach statystycznych, naukowcy oszacowali liczbę żyjących w Bałtyku zwierząt na 447 osobników (95% przedział ufności 90-997).

Informacje o echolokacyjnych sygnałach (dźwiękach wydawanych przez morświny) były rejestrowane przez hydrofony urządzeń detekcyjnych typu C-POD. Rozmieszczono je na 304 stacjach w obszarach stref ekonomicznych należących do wszystkich nadbałtyckich państw Unii Europejskiej w zakresie głębokości od 5 do 80 metrów. Był to największy do tej pory tego typu projekt na świecie. Przedsięwzięcie było ogromnym wyzwaniem i wysiłkiem logistyczno-naukowym na rzecz uzyskania danych, które prawdopodobnie da się wykorzystać w ochronie tych jedynych żyjących w Bałtyku waleni.

Dzięki technice modelowania przestrzennego udało się stworzyć mapy sezonowego rozmieszczenia morświnów w badanym akwenie. Ukazują one te rejony, na których okresowo przebywają dwie populacje tych ssaków bytujące w regionie Morza Bałtyckiego – populację z Bałtyku właściwego i zachodniego. Zauważa się także ich separację w rozrodczym okresie od maja do grudnia. Osobniki z bałtyckiej populacji koncentrują się w obszarze na południowy wschód od Olandii (głównie rejon Midsjö – wody w granicach wyłącznej Szwedzkiej strefy ekonomicznej).

W zimniejszej porze roku (od stycznia do maja) zasięg występowania morświnów wydaje się być bardziej rozproszony. W tym czasie odnotowano zwiększoną ilość ich detekcji u polskich wybrzeży. Wyniki te pokrywają się z wnioskami z badań jakie uzyskano przy użyciu analogicznej metody detekcji jaką w latach 2010 – 2011r zastosowano na wodach Zatoki Puckiej.

Prawdopodobnie rozsiedlenie morświnów w Bałtyku w okresie zimy i wczesnej wiosny wiąże się z ich wędrówkami pokarmowymi w poszukiwaniu skupisk drobnych ryb pelagicznych i dennych.

Realizatorzy projektu SAMBAH oczekują, że wnioski z ich badań zostaną wykorzystane na rzecz ochrony morświnów w Morzu Bałtyckim. Znając obszary występowania i rozrodu będzie można trafniej wprowadzać działania ochronne sprzyjające wzrostowi liczebności bałtyckiej populacji, a także poszukiwać bardziej właściwych sposobów prowadzenia działalności gospodarczej.

Metody badawcze wypracowane w trakcie tego największego na świecie hydroakustycznego projektu dedykowanego morświnom, dają nowe możliwości oceny zmian zasobów tego gatunku przy zastosowaniu pasywnych urządzeń detekcji akustycznej.

Źródło: Michał Bała - Stacja Morska Instytutu Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego 

Udostępnij na: