Początki komisarycznych rządów w Gdyni
- Post 07 listopad 2014
- Odsłony: 2629
Współpracujący z nami autor, pan Michał Sikora, jest rodowitym gdynianinem. Tu się urodził w 1934 roku, tu dorastał i tu spędził całe życie. Miasto zna więc od podszewki. Publikuje artykuły o Gdyni i Pomorzu na własnym blogu „Gdynia - w której żyję”, z którego pochodzi poniższy tekst.
(Tytułowy obrazek oraz przypisy * ,** dołączyła redakcja Naszego Bałtyku)
Początki komisarycznych rządów w Gdyni
W czerwcu 1986 roku, ówczesny Prezydent miasta i Towarzystwo Miłośników Gdyni zorganizowało uroczystą sesję Rady Miejskie poświęconą 60 rocznicy uzyskania przez nasze miasto praw miejskich. Sesja miała temat „Gdynia wczoraj”, i miała na celu spopularyzowanie historii Gdyni. Na tę Sesję przygotowano 10 referatów, które wydano w formie „składanki” - niewielkich, tematycznie zróżnicowanych broszur. Broszurki – po kilkanaście stron każda – poświęcone były sprawom historii, administracji miejskiej, sprawom portu, marynarki wojennej itp.
Autorami tych opracowań byli znani historycy, ekonomiści i prawnicy. Autorem jednej broszury noszącej tytuł „Ustrój administracyjny Gdyni w latach 1920 - 1939” był mgr Łukasz Balcer, prawnik, późniejszy Minister Sprawiedliwości w PRL owskim rządzie. Autor ten, zdolny prawnik i mieszkaniec naszego miasta, w broszurze, o której tu mowa, przytacza szereg mało znanych szczegółów dotyczących ustroju administracyjnego Gdyni z przełomu lat 20-tych i 30-tych ubiegłego wieku.
Oto niektóre z tych ciekawostek: po uzyskaniu praw miejskich pierwsza Rada Miasta powołana została przez Wojewodę Pomorskiego już 10 kwietnia 1926 roku. Składała się ona z 12 radnych. Tę ilość radnych utrzymano też po wyborach, jakie przeprowadzono 21 listopada tego roku. 10 kwietnia 1926 roku Wojewoda powołał tymczasowy Magistrat, na którego czele stanął komisaryczny burmistrz oraz 2 członków. W dniu 12 grudnia 1926 roku odbyły się wybory do Magistratu. Rada Miejska wybrała 3 członków Magistratu. Burmistrzem został ponownie Augustyn Krause, a zastępcą burmistrza został były wójt Jan Radtke.
Działalność Rady Miasta i Magistratu od początku napotykała na trudności wynikające z jednej strony z braku doświadczenia, z drugiej zaś strony z ingerencji w sprawy miasta organów zlokalizowanych poza Gdynią (tzw. administracja niezespolona). I tak: Pomorski Urząd Wojewódzki mieścił się w Toruniu, dyrekcja ceł mieściła się w Bydgoszczy, dyrekcja poczty w Starogardzie, kasa chorych w Wejherowie, a Izba Przemysłowo – Handlowa w Grudziądzu.
W tej sytuacji wzmocniono nadzór nad działalnością Rady i Magistratu, wprowadzając od wiosny 1928 roku delegata z zadaniem nadzoru nad budżetem miasta i nad inwestycjami. 2 października 1928 roku zawieszony został burmistrz A. Krause, a miesiąc później, 2 listopada rozwiązano Radę Miejską, której funkcję przejęła Wojewódzka Izba Pomorska w Toruniu. Taki stan rzeczy na dłuższą metę był nie do przyjęcia. Powołano więc wiceburmistrza, którym wyznaczono H. Ewerta – Korzeniowskiego*. W dniu 11 lutego 1929 roku nadano mu tytuł Komisarycznego Wiceprezydenta Gdyni. Już po trzech miesiącach Wiceprezydent zrezygnował ze stanowiska.
Nieco wcześniej, bo z początkiem listopada 1928 roku, przy Magistracie ustanowiono Delegata Rządowego, na stanowisko to powołano radcę ministerialnego Mieczysława Bilaka. Jak widać z powyższego cały czas szukano optymalnego rozwiązania dla władz municypalnych naszego miasta. 4 sierpnia 1929 roku wybrano nową Radę miejską liczącą 18 radnych. Wszystkie te poczynania przypominały szamotaninę, działania metodą prób i błędów.
Dopiero rozporządzenie Prezydenta RP z dnia 24 listopada 1930 roku ustanowiło, że na czele powiatu miejskiego w Gdyni stał będzie urzędnik państwowy z tytułem Komisarza Rządu.
© Michał Sikora, 5 maja 2014
http://gdyniawktorejzyje.blogspot.de/2014/05/poczatki-komisarycznych-rzadow-w-gdyni.html
tytuł: Oksywie_Ewart-Krzemieniewscy**; autor: dor_ka; forum http://gdynia-oksywie.mojeosiedle.pl
* 11 lutego 1929 na stanowisko komisarycznego wiceprezydenta miasta powołano wiceburmistrza, Hilarego Ewerta - Krzemieniewskiego. Z pewnością właśnie jego autor miał na myśli, nazywając go mylnie Ewertem - Korzeniowskim (przyp. red. NB)
** również i tutaj nazwisko napisane błędnie. Winno być Ewert - Krzemieniewski (przyp. red. NB)
Udostępnij na:
