28marzec2024     ISSN 2392-1684

„SONICA” i „SONICA I” – rzeczne tramwaje w Gdańsku

00 DSC 9667-nb

Spacerując po Gdańsku Długim Pobrzeżem możemy dostrzec pływające Motławą dwa statki o nazwach „SONICA” i „SONICA I ”. Ich armatorem jest Żegluga Gdańska Sp. z o.o. w Gdańsku. Pływają one jako „tramwaje wodne” na liniach F5 i F6 tj. Żabi Kruk-Westerplatte i Targ Rybny-Narodowe Centrum Żeglarstwa w Górkach Zachodnich. Są to trasy powstałe w wyniku programu ożywienia dróg wodnych w Gdańsku dotowanych między innymi z funduszu Unii Europejskiej.

W wyniku tego programu wybudowano dwanaście przystanków wodnych na Motławie, Martwej Wiśle i Wiśle Śmiałej. Oprócz tego przy ul. Żabi Kruk, Sienna Grobla i Tamka powstały mariny z pełnym zapleczem socjalnym. Przystanki wybudowała gdańska Hydrobudowa S.A., a ich właścicielem został MOSiR w Gdańsku, natomiast obsługę tramwajów wodnych przejął Zarząd Transportu Miejskiego w Gdańsku.

Na początku 2012 r. ogłoszono przetarg na obsługę linii F5 i F6. Statki musiały spełniać parametry techniczne zdeterminowane przez warunki żeglugowo - nawigacyjne na rzece Stara Motława na odcinku od Zielonego Mostu przy ul. Stągiewnej do ul. Pod Zrębem/ Żabi Kruk, a zwłaszcza przez małe prześwity nad zwierciadłem wody pod mostami, które po odbudowie ze zniszczeń wojennych 1945 r. stały się mostami stałymi, a nie zwodzonymi, jakimi były do 1945 r.

W kwietniu 2012 r. Żegluga Gdańska nabyła od rosyjskiego armatora Elien Shipping Company z St. Petersburga dwa statki projektu P-118 typu „Fontanka”, które spełniały wymogi niezbędne do przejścia pod niskimi mostami w Gdańsku. Nawiasem mówiąc, armator ten nabył wcześniej od Żeglugi Gdańskiej również dwa statki, a mianowicie katamaran „Szafir” i wodolot „Delfin IV”.

Jednostki zakupione przez stronę polską były statkami kilkuletnimi, zbudowanymi w latach 2004 i 2005 w St. Petersburgu w stoczni Repairs and Exploitation Base of Fleet. Nosiły nazwy „ Elien Marija ” i „ Elien Elena”. Mimo, iż od ich zbudowania minęło kilka lat, nie były one długo eksploatowane. Pierwszy z nich - „Elien Marija”- nigdy nie był wykorzystywany. Tuż po wejściu do eksploatacji w czerwcu 2004 r. zatonął na skutek eksplozji ładunku wybuchowego w Centralnym Yacht Klubie w St. Petersburgu. Było to zatopienie celowo zaplanowane przez konkurencję. Jednostkę podniesiono 13 lipca 2004 r., a po naprawie stała na lądzie w ogóle nie eksploatowana. Drugi statek - „Elien Elena” - pływał do 2008 roku, po czym został wycofany i również kilka lat przestał na lądzie. Z tych to powodów oba statki były w złym stanie technicznym, a ponadto ogołocone zostały z wyposażenia. Do Gdańska przybyły na początku maja 2012 r. na pokładzie belgijskiego statku „Fast Julia”. Rozładowane w porcie gdańskim zostały przeholowane przez pchacze „Nosorożec G-01 i G-02” na teren Bazy Remontowej Żeglugi Gdańskiej w Gdańsku-Stogach i natychmiast z biegu wyslipowane. Z dniem 1 czerwca 2012 r. obie jednostki miały wejść do eksploatacji, toteż czasu było mało, a prac remontowo-wyposażeniowych dużo. Terminu udało się dotrzymać olbrzymim wysiłkiem pracowników żeglugi. Reszta niezbędnych prac i usunięcie usterek miało nastąpić po zakończeniu sezonu. Pod koniec maja „Elien Marija” nazwana została „SONICA”, a „Elien Elena” przemianowano na „SONICA I”. Po uzyskaniu niezbędnych dokumentów żeglugowych po inspekcji Urzędu Morskiego w Gdyni 5 czerwca 2012 r. statki wyruszyły na trasy. I tak „SONICA” zaczęła obsługiwać linię z Targu Rybnego do Narodowego Centrum Żeglarstwa w Górkach Zachodnich [trasa F6] natomiast „SONICA I” linię Żabi Kruk – Westerplatte [trasa F5]. Statki zabierały na pokład 40 pasażerów oraz dodatkowo 5 rowerów.

Pierwszy sezon wykazał spore kłopoty z ich eksploatacją. Były częste awarie silników i urządzeń pomocniczych, występowały olbrzymie trudności w manewrowaniu, szczególnie przy silniejszym wietrze. Bywało tak, że musiały być one zastępowane okresowo przez statki typu SPJD, a pasażerowie z Żabiego Kruka dowożeni busem na przystanek przy Zielonej Bramie. Kapitanowie po dniu pracy byli wykończeni fizycznie i psychicznie. Praktycznie prawie każdego dnia po zapadnięciu zmroku „Soniki” udawały się na Bazę Remontową, gdzie przechodziły nocne naprawy. Mimo tych wszystkich niedoskonałości statki stały się nową atrakcją wśród turystów, którzy od tej pory mogli podziwiać Gdańsk przemierzając szlaki zarezerwowane dotychczas wyłącznie dla kajakarzy. W roku 2012 od 5 czerwca do 30 września „tramwaje wodne” linii F5 i F6 przewiozły 11.375 osób i 270 rowerów.

W styczniu 2013 r. obie jednostki przerejestrowano do Urzędu Żeglugi Śródlądowej w Gdańsku. Po niezbędnych oględzinach przez Komisję Techniczną z Wrocławia statki zostały warunkowo dopuszczone do żeglugi na Martwej Wiśle do 31 grudnia 2013 r. Nakazano jednak, by po tym terminie przedstawić je ponownie do przeglądu celem usunięcia usterek i przeprowadzenia zaleconych poprawek. W marcu 2013 r. obydwie „Soniki” przeszły remonty, wymieniono silnik na jednej z nich, zamontowano stery strumieniowe na dziobie, zmieniono sterowanie silnikiem. Sezon roku 2013 rozpoczął się znów 1 maja, a zakończył 30 września.

W tym czasie awarie zdarzały się już rzadziej niż w roku poprzednim. Kursy „tramwajami wodnymi” cieszyły się sporym zainteresowaniem turystów - z przejażdżki „Sonikami” skorzystało wówczas 22.657 osób i przewieziono 378 rowerów.

Po pozytywnym przeglądzie w kwietniu 2014 r. statki uzyskały niezbędne dokumenty żeglugowe ważne już aż do 2017 r. Bieżący sezon rozpoczął się jak zwykle 1 maja i potrwa do 30 września. Tak oto wydaje się, że te „białe tramwaje wodne” już na dobre wkomponowały się w rzeczny krajobraz Starego Gdańska.

DANE TECHNICZNE

„SONICA” ex „Elien Marija”

bud. 2004; Repairs and Exploitation Base of Fleet, St. Petersburg [Rosja]

długość całkowita-20,80 m; szerokość całkowita-5,56 m; zanurzenie-0,60 m; 1 silnik wysokoprężny typu JAMZ-238G o mocy 132 kW; napęd strugowodny;

40 pasażerów, 5 rowerów; załoga: min. 2 osoby; Numer rejestracyjny: GD-01-096

„SONICA I” ex „Elien Elena”

bud.2005; Repairs and Exploitation Base of Fleet, St. Petersburg [Rosja];

długość całkowita-20,54 m; szerokość całkowita-5,50 m; zanurzenie-0,61 m; 1 silnik wysokoprężny typu JAMZ-238G o mocy 132 kW; napęd strugowodny;

40 pasażerów, 5 rowerów; załoga: min. 2 osoby; Numer rejestracyjny: GD-01-095

 

Tekst: Waldemar Danielewicz

Fotografie: © W. Danielewicz, © A. Dubowicz, © D. Inglot

Udostępnij na:

Submit to FacebookSubmit to Twitter