27kwiecień2024 ISSN 2392-1684

: Post 10 lipiec 2014; Odsłony: 2662

Współpracujący z nami autor, pan Michał Sikora, jest rodowitym gdynianinem. Tu się urodził w 1934 roku, tu dorastał i tu spędził całe życie. Miasto zna więc od podszewki. Publikuje artykuły o Gdyni i Pomorzu na własnym blogu „Gdynia - w której żyję”, z którego pochodzi poniższy tekst oraz fotografie.

„Galeria Morska” Mariana Mokwy czyli kino „Atlantic”

Dziś po tej galerii pozostał tylko zrujnowany budynek przy ul. 3 mają 28. Budynek ten – własnym sumptem – wybudował znany wybrzeżowy malarz Marian Mokwa, pragnący stworzyć w Gdyni placówkę kulturalną promującą polskie morze.

Budowę tego obiektu rozpoczęto jesienią 1933 roku, a ukończono po dwóch latach. Budynek jest dwukondygnacyjny, o powierzchni ponad 530 metrów kwadratowych i kosztował około 110.000 przedwojennych złotych.

Na parterze znalazła się sala wystawowa o powierzchni 390 m², tu też mieściły się garderoby i toalety. Na piętrze mieściła się sala mniejsza – jedna o powierzchni 66 m², druga 36 metrowa. W dużej sali na parterze, od roku 1937 rozpoczęło działalność kino „Lido”, które między innymi miało za zadanie przyciąganie widzów do galerii obrazów.

Otwarcie „Galerii Morskiej” - bo tak tę placówkę nazwano – nastąpiło 28 czerwca 1934 roku, z okazji kolejnego Święta Morza. Było to ważne wydarzenie dla kulturalnej Gdyni i całego Pomorza. Galerię poświęcił biskup chełmiński Stanisław Wojciech Okoniewski, znany ze swego zaangażowania w sprawy morskie. Na otwarciu był również wojewoda pomorski i komisarz rządu w Gdyni Franciszek Sokół.

Przy okazji otwarcia galerii Marian Mokwa zaprezentował swoje obrazy, w tej liczbie swoją słynną „Apoteozę Polski Morskiej” - a w niej monumentalne dzieło „Bitwa pod Oliwą”. Cała „Apoteoza” obejmowała 44 obrazy, prezentujące dzieje polski nad Bałtykiem od czasów piastowskich po współczesność. Na piętrze znalazło się miejsce również dla innych marynistów – takich między innymi jak Antoni Suchanek i Marian Szyszko – Bohusz.

W 1938 roku Mokwa zorganizował na piętrze nową ekspozycję swoich prac, które podobnie jak poprzednie cieszyły się dużym zainteresowaniem zwiedzających – zarówno gdynian jak też przybyszy z całej Polski.

Działalność galerii przerwał wybuch drugiej wojny światowej. Już we wrześniu 1939 roku obrazy Mokwy zostały częściowo rozgrabione, a ich większość – ta zaangażowana politycznie – została przez Niemców demonstracyjnie spalona na skwerku – róg 10 – lutego i 3 maja w tym miejscu gdzie stoi budynek Domu Rzemiosła.

Cały obiekt galerii okupant przeznaczył na działalność kinową. Do 1940 roku kino funkcjonowało pod polską nazwą „Lido”, a od tego roku pod nową nazwą niemiecką „Goten”.

Po wojnie działalności galerii nie wznowiono, pomimo że mieszkający w Sopocie Mokwa był nadal zawodowo czynny. Kino wznowiło działalność już w połowie czerwca 1945 roku pod nazwą „Wolność”. Było ono drugim co do wielkości kinem gdyńskim (miało ponad 500 miejsc na widowni, wobec 800 miejsc jakim szczyciło się kino „Warszawa”). W roku 1947 – po krótkiej przerwie – kino „Wolność” wznowiło swoją działalność pod zmienioną nazwą „Atlantic”. Pod tą nazwą prowadzona była działalność kinowa do początkowych lat 90 – tych ubiegłego wieku. Rozwój telewizji i filmów na kasetach video, a później wybudowanie multipleksu „Gemini” ostatecznie przekreśliło działalność tej placówki kulturalnej.

Pomieszczenia kina przekształcono na sklep spożywczy, później był tak zwany „ciucholand” niestety wszystkie te działalności nie przyjęły się w tym obiekcie.

Aktualnie dawna „Galeria Morska” (późniejsze wieloletnie kino) niszczeje i straszy w centrum miasta.

Dawna chluba miasta dziś budzi zażenowanie i niesmak, a szkoda bo to przecież kawałek historii Gdyni...

Na koniec stan aktualny (sierpień 2012) tego obiektu na kilku zdjęciach:

P1240558