26kwiecień2024 ISSN 2392-1684

: Post 27 grudzień 2020; Odsłony: 2892

fot 1

Pozostańmy przez chwilę w aktualnym temacie SOŁDKA, który dopiero co powrócił ze stoczni, gdzie przeszedł największy w okresie swojej 39 letniej służby jako statek-muzeum remont dokowy.

Sześć rudowęglowców typu B30 budowano dla Polski w latach 1949-1954 w Stoczni Gdańskiej, kolejne 23 dla ZSRR.

SOŁDEK był pierwszym z „naszych” (B30/1). Zwodowany 6 listopada 1948, do służby wszedł 21 października 1949.

Pozostałe pięć to JEDNOŚĆ ROBOTNICZA (B30/2), BRYGADA MAKOWSKIEGO (B30/3), 1-SZY MAJA (B30/4), PSTROWSKI (B30/5) i WIECZOREK (B30/6).

Czwarty z SOŁDKÓW kryje w sobie tajemnicę.

Zwodowany 1 maja 1949 pod nazwą 1-SZY MAJA, ukończony rok później – tylko po to, by wszelki słuch o nim zaginął. Zniknął, rozpłynął się we mgle, nikt o nim nie pamięta, nikt go nie wspomina. Wiadomo tylko, że natychmiast po ukończeniu (w maju 1950) przeszedł w ręce ZSRR (29 czerwca 1950) i nazwał się PIERWOMAJSK. Jak to się jednak stało i dlaczego, kroniki milczą. Jest on zjawą, tajemniczą do tego stopnia, ze nawet jego nazwa podawana jest w różnych źródłach różnie. Wikipedia posługuje się formą 1 MAJA, podobnie jak Jerzy Pertek w podwójnym numerze MORZA z czerwca/lipca 1950 (w artykule „Pod banderą polskiej marynarki handlowej”), Miciński i Kolicki w swojej kultowej książce „Pod polską banderą” podają nazwę 1 MAJ, ja zaś znalazłem w miarę czytelne zdjęcie z wodowania (we wspomnianym artykule Jerzego Pertka) oraz bardzo dobrą fotografię z nazwą 1-SZY MAJA w majowym numerze MORZA MARYNARZA POLSKIEGO z 1950 roku. Okładka tego samego numeru na okładce pokazuje wprawdzie znane skądinąd zdjęcie SOŁDKA, na którym statek nazywa się 1 MAJ, lecz ten toporny retusz był z całą pewnością działaniem czysto propagandowym.

W świetle tych faktów jedynie słuszna wydaje mi się forma 1-SZY MAJA.

Może ktoś z Was zna kulisy sprawy? Jak to się stało, jaka była przyczyna tego, ze nie doczekaliśmy się szóstego „Sołdka”?

1-SZY MAJA eksploatowany był pod nazwa „Первомайск” do roku 1972, po czym odszedł w odstawkę. Co oznacza, że albo został gdzieś utopiony – co jest bardziej prawdopodobne - lub też pocięty na żyletki. W aktywnym czasie pływał po Morzu Azowskim dla być może tylko jednego armatora ze zmiennymi nazwami (Азовское морское пароходство / Азовское морское пароходство ММФ СССР / Углерудовозное управление ЧМП ММФ СССР / Азовское управление ЧМП ММФ СССР / Азовское районное управление ЧГМП ММФ СССР / Азовское районное управление ЧГМП ММРФ СССР / Азовское государственное морское пароходство ММФ СССР / Азовское государственное морское пароходство НКМФ СССР / Азовское управление морского флота НКВТ СССР / Азовская контора Совторгфлота НКПС СССР). Jego portem macierzystym był Żdanow, od 1989 nazywający się Mariupol (Жданов / ros. Мариуполь ukr. Маріуполь)

Fotografia 1 (tytułowa): 1-SZY MAJA – ilustracja w artykule Stanisława Biskupskiego „armia niepokonanych” (MORZE MARYNARZ POLSKI maj 1950)

Fotografia 2+3: w.w. artykuł

Fotografia 4: okładka w.w. numeru pisma z przeretuszowaną nazwą

Fotografia 5: wspomniany artykuł Jerzego Pertka „Pod banderą polskiej marynarki handlowej” (MORZE MARYNARZ POLSKI czerwiec/lipiec 1950). W nim tekst „… Po „Sołdku” na 33 dni przed terminem wodowano drugi rudowęglowiec, który … otrzymał nazwę „Jedność Robotnicza”. W roku 1949 spuszczono na wodę pozostałe jednostki, nazywając je: „Brygada Makowskiego”, „1 Maja” oraz „Pstrowski” i „Wieczorek”. Z powyższej serii większość jednostek odbyła już pomyślnie wszystkie próby i weszła do czynnej służby…” Ostatnie zdanie jest w świetle znanych dzisiaj informacji nieprawdziwe. PSTROWSKI wszedł do służby w grudniu 1950, WIECZOREK dopiero w grudniu 1953.